Książka Jeffreya Younga i Janet Klosko zaciekawiła mnie do tego stopnia, że już miałam ją ściągać w wersji angielskiej z Amazona, gdy nagle pojawiło się polskie tłumaczenie Wydawnictwa Zielone Drzewo (któremu Bogu niech będą dzięki za tę inicjatywę). Program zmiany sposobu życia jest opisem terapii schematu adresowanym do pacjentów, w odróżnieniu od wielokrotnie wspomnianej na tym blogu Schema Therapy, która skierowana jest do terapeutów.
Program zmiany to książka, która nie dotyczy jednego określonego problemu psychologicznego, takiego jak złość, relacje, depresja, lęk. Raczej jest to opis całości naszego charakteru, osobowości, z wątkami, które ciągną się aż od dzieciństwa. Tytułowe „schematy”, czy „pułapki psychologiczne” to właśnie takie nici przewodnie naszego życia, tematy, które wciąż się powtarzają, uczucia, które ciągle wracają (np. samotność, lęk przed opuszczeniem, wstyd, problem z asertywnością). Z książki można korzystać samodzielnie, ale przede wszystkim jest ona pomyślana jako pomoc w psychoterapii. Kiedy podczas kolejnych sesji pacjent z terapeutą odkrywają bolesne uczucia i ich prawdziwe źródła, przydaje się pomoc psychoedukacyjna, lektura, która pozwoli usystematyzować wiedzę na temat naszych tendencji w zachowaniu i myśleniu, rzeczy, na które trzeba uważać.
Young i Klosko opisali w swoim poradniku 11 schematów, z których od dwóch do czterech może być charakterystycznych dla czytelnika. Rozdziały są naprawdę wyczerpujące, a jednocześnie zwięzłe, napisane prostym, typowo amerykańskim stylem. Wiele informacji ujęte jest w punktach i ramkach, treść jest wzbogacona fragmentami sesji terapeutycznych. Na początku książki i potem każdego rozdziału wykonać można krótkie testy, które pozwolą nam zorientować się, czy dany schemat nas dotyczy. To, co cenię najbardziej w wersji dla pacjentów, to bogactwo informacji na temat związków. Program zmianyzawiera wskazówki, jakich partnerów powinniśmy przy swoim schemacie unikać (a zazwyczaj są oni najbardziej pociągający i toksyczni dla nas zarazem) i jak tworzyć stabilne relacje na całe życie.
Jeśli chodzi o dobór treści, ich przydatność, prostotę stylu, uważam, że książka jest rewelacyjna. Jedyne wady to, po pierwsze, nie do końca dobre testy – bo pozycje są tak sformułowane, że ktoś może nie zaznaczyć tego, co go dotyczy i, po drugie, czasami niezbyt fortunne tłumaczenie. Już sam tytuł brzmi nieco niezdarnie i niezachęcająco, a w tekście jest więcej tego typu niedociągnięć, ale myślę, że przede wszystkim należy się cieszyć, że książka ta w ogóle została przetłumaczona.
Program zmiany polecam każdej osobie, która chce siebie lepiej poznać i rozwijać się oraz każdemu, kto korzysta z psychoterapii niezależnie od problemu (jako lekturę wspomagającą terapię). Polecam również osobom, które chciałyby udoskonalić swoje związki na poziomie głębszym niż komunikacja czy asertywność. Książka jest przykładem bardzo ambitnego i opartego na badaniach naukowych poradnika, który mimo to jest niezwykle przystępny – jak dla mnie ocena 10/10.
Autorzy: Jeffrey E. Young, Janet S. Klosko
Tytuł: Program zmiany sposobu życia. Uwalnianie się z pułapek psychologicznych.
Tytuł oryginału: Reinventing Your Life. The Breakthrough Program to End Negative Behavior… and Feel Great Again.
Wydawnictwo: Zielone Drzewo, Warszawa 2012
